De crisis die in 1914 ontstond na de moord op de Oostenrijkse troonopvolger Franz Ferdinand in Sarajevo bracht de allang sluimerende spanningen tot een noodlottige uitbarsting. Wilhelm ziet het in 1914 als zijn plicht om Oostenrijk te steunen wanneer deze bondgenoot in conflict komt met Servië als gevolg van de moord op Franz Ferdinand. Servië weet zich gesteund door Rusland, dat Frankrijk als bondgenoot heeft. Door Frankrijk via België binnen te vallen, lokt Duitsland ook de oorlogsverklaring van Engeland uit, dat de neutraliteit van België heeft gegarandeerd. Als daarna ook andere staten deelnemen aan de strijd is de Wereldoorlog een feit.
Vanaf dat moment werd de keizer in het kamp van de Entente het symbool van het Duits-Pruisisch militarisme, de veroorzaker van de oorlog, de aanrander van ‘poor little Belgium’, de grote schurk in het drama, de grote oorlogsmisdadiger. In feite zweeg Wilhelm II nadat de kanonnen begonnen te spreken. Toen het in augustus 1914 ernst was geworden, was het ook gedaan met zijn speeches en begon zijn gezag te tanen. Dit had hij nooit gewild, zo had hij het zich niet voorgesteld. Hij was een man van parades en grote oefeningen bij mooi weer, niet van bloedige slachtpartijen in loopgraven en modder.
Hoewel de keizer zich aanvankelijk nog buitengewoon krijgshaftig toonde bleek zijn invloed op het verloop van de oorlog steeds minder groot te worden. Waar hij oorspronkelijk de grote opperbevelhebber, de ‘Oberster Kriegsherr’ was, werd hij steeds meer een ‘Schattenkaiser’ die door de Duitse legerleiding, de ‘Oberste Heeres Leitung’, volkomen werd overvleugeld. Dit was vooral waar te nemen na augustus 1916 toen het militaire duo Hindenburg – Ludendorff niet alleen het opperbevel overnam maar ook de politieke verantwoordelijkheid steeds meer naar zich toe trok en op den duur een feitelijk militair dictatorschap ging uitoefenen.
De keizer deed nog slechts de dingen waar hij goed in was: militaire inspecties, rondreizen, sterk overdreven voorspellingen over de enorme overwinningen die de Duitse legers zouden behalen en zo nu en dan nog een dreigende toespraak.
De politiek interesseerde hem steeds minder en hij liet publiekelijk de leiding over aan mannen die uit harder hout waren gesneden. Hij vocht ook nauwelijks voor zijn kroon, toen begin november 1918 duidelijk was dat de oorlog spoedig voorbij zou zijn.
Reactie plaatsen
Reacties